به نقل از «دانا»

نه قاطع نخبگان کنکور به مهاجرت/ تب انتخاب رشته کلیشه‌ای فرونشست

تاریخ انتشار: ۴ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۵۲۱۴۹۷

شاید در میان هیاهوی انتخاب وزرای دولت دوازدهم، معرفی برگزیدگان کنکور سراسری، جز جنجالی‌ترین اخبار نیمه دوم مردادماه بوده است.برای آشنایی بیشتر با نفرات برتر کنکور سراسری، خبرگزاری دانشجو، نشست صمیمانه‌ای را با حضور تعدادی از برگزیدگان ترتیب داد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دانشجو، پس از اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری، کنکوری ها، روزهایی را پشت سر گذاشتند که پر از، اما و اگر بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما واگرهایی برای انتخاب رشته و محل تحصیل که می‌تواند سرنوشت و آتیه دانشجویان آینده رارقم بزند.

شاید در میان هیاهوی انتخاب وزرای دولت دوازدهم، معرفی برگزیدگان کنکور سراسری، جز جنجالی‌ترین اخبار نیمه دوم مردادماه بوده است.

برای آشنایی بیشتر با نفرات برتر کنکور سراسری، خبرگزاری دانشجو، نشست صمیمانه‌ای را با حضور تعدادی از برگزیدگان ترتیب داد.
در نشست اول، پسران برتر کنکوری مهمان خبرگزاری دانشجو بودند: سیدامیراحسان میری، رتبه پنجم علوم انسانی، که سخنور خوبی بود و در جواب همه سوالات ما، تحلیل خاص خودش را داشت.

علی مهرایی رتبه سوم علوم انسانی، که به دقت همه جوانب را بررسی می‌کرد و در جواب هر سوالی، سنجیده عمل می‌کرد.

محمدحسن احمدیارندی رتبه چهارم گروه آزمایشی علوم ریاضی، که از کم صحبتی ظاهری اش مشخص بود که ذهن پر سر و صدایی دارد و مثل همه نابغه‌های ریاضی، بیشتر به تحلیل مسایل ریاضی و فیزیک علاقه‌مند بود و پاسخ هایش از بله و خیر تا یک خط توضیح بیشتر، فراتر نمی‌رفت.

سعید نعیمی، رتبه پنجم کنکور ریاضی که با برنامه ریزی خاصی جلو می‌رفت و روحیه جهادی اش، باعث شده بود از لحظه لحظه‌ی زمان، بیشترین استفاده را ببرد.



نابغه‌های کنکور ۹۶، با ما سر یک میز نشستند و از دغدغه هایشان گفتند و آینده‌ای که برای فردا ترسیم کردند. در ادامه، مشروح این گفت: وگو را می‌خوانید:

کلیشه یا شکستن کلیشه، مسئله این است!

چه رشته و دانشگاهی را انتخاب کردید و آیا در انتخاب این رشته فقط به علاقه توجه کردید؟

میری: من رشته حقوق دانشگاه شهیدبهشتی را انتخاب کردم البته رتبه‌های برتر بیشتر دانشگاه تهران را انتخاب می‌کنند چرا که معتقدند این دانشگاه از نظر علمی نسبت به بقیه دانشگاه‌ها جلوتر است، اما به نظر من عوامل دیگری هم در انتخاب دانشگاه موثر هستند که باید آن‌ها را در نظر گرفت. عواملی که به احساس و میزان آرامش فرد مربوط می‌شود.

مهرایی: من علی مهرایی رتبه سوم علوم انسانی را کسب کردم که رشته حقوق دانشگاه تهران را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم البته این انتخاب با مشورت با اساتید و مشاورانم انجام شده و از آن راضی هستم.

احمد یارندی: من رشته برق دانشگاه صنعتی شریف را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده ام. چون ب. ریاضیات علاقه زیادی دارم و با شناختی که از خودم دارم امیدوارم در این رشته موفق باشم.

من رشته مهندسی شیمی دانشگاه شریف را انتخاب کردم دلیل این انتخابم این بود که کلیشه برق و کامپیوتر در برگزیده‌های کنکور باید شکسته می‌شد و من معتقدم بعد از مدتی این رشته‌ها به اشباع می‌رسند سوای آنکه برخی از افراد به خاطر نیاز کشور و علاقه به سمت این رشته می‌روند، اما یکسری افراد هم به خاطر جوزدگی سراغ آن می‌روند

نعیمی: من رشته مهندسی شیمی دانشگاه شریف را انتخاب کردم دلیل این انتخابم این بود که کلیشه برق و کامپیوتر در برگزیده‌های کنکور باید شکسته می‌شد و من معتقدم بعد از مدتی این رشته‌ها به اشباع می‌رسند سوای آنکه برخی از افراد به خاطر نیاز کشور و علاقه به سمت این رشته می‌روند، اما یکسری افراد هم به خاطر جوزدگی سراغ آن می‌روند، اما کشور ما نفت زیادی دارد و ما نفت خام را می‌فروشیم در حالی که اگر این نفت پالایش شده و عرضه شود برای کشور بهتر خواهد بود برای همین احساس نیاز در این رشته داشتم که کمتر به آن ب‌ها داده شده است.

اگر رتبه‌های برتر کنکور در رشته‌های مختلف پراکنده شوند بازدهی کشور در امور مختلف بالا می‌رود.


محیط مدرسه، یکی از عوامل موفقیت

چند ساعت در روز مطالعه داشتید و چه قدر محیط مدرسه را در موفقیت تان موثر می‌دانید؟

میری: من، چون از ابتدا به مدال طلای المپیاد ادبی فکر می‌کردم و تمامی تابستان را درگیر المپیاد بودم مانند دیگر داوطلبان از تابستان شروع به مطالعه برای کنکور نکردم و وقتی مدال نقره را کسب کردم برنامه ریزی برای کنکور شروع شد به طوری که از اواخر شهریور مطالعه را آغاز کردم.

فضای مدرسه خیلی تاثیر داشت چرا که فضای آرام و صمیمی برای ما فراهم بود که فارغ از دغدغه و مسئولیت ذهنی فقط و فقط به تحصیل فکر کنیم.

مهرایی: برنامه پیش دانشگاهی ما در سه مرحله تنظیم شده بود برای تابستان قبل از شروع سال تحصیلی شش تا هفت ساعت را در مدرسه می‌گذراندیم و پس از آن هم در منزل چهار ساعت مطالعه داشتیم در طول سال تحصیلی تا ساعت چهار بعد از ظهر در مدرسه حضور داشتیم و پس از آن نیز من مدرسه را ترک می‌کردم و در منزل چهار ساعت مطالعه داشتم. از نظر محیط مدرسه فضای شاد و پویاتری داشت و حتی وقتی احساسات نظیر اضطراب یا ناامیدی داشتیم با ورزش کردن آن را برطرف می‌کردیم، اما چون برای من سکوت محیط اهمیت داشت ترجیح می‌دادم بعد از مدرسه در خانه ادامه مطالعه را داشته باشم.

بعد از عید نیز کلاس‌ها تعطیل شده بود و روزی ده و نیم ساعت مطالعه داشتیم.

احمد یارندی: از تابستان سال چهارم شروع به درس خواندن برای کنکور کردیم و هفته‌ای میانگین ۵۰ ساعت مطالعه داشتم و مدرسه خیلی زیاد به تاثیر بیشتر در مطالعه کمک می‌کند.
نعیمی: در طول دوران مدرسه شش الی هفت ساعت در مدرسه مطالعه داشتم و پس از آن نیز در منزل این کار را ادامه می‌دادم که به روزی ده الی دوازده ساعت می‌رسید، اما بعد از عید نوروز ساعت‌های مطالعه ام کمتر شد طوری که در ماه رمضان به روزی پنج ساعت رسید.


نمایش قد کشیدن رویای کودکی در شکست غول کنکور آیا رویایی در کودکی درباره تحصیلات خود داشتید؟

میری: آرزوی هر فردی سرآمد بودن است و من هم از این قضیه مستثنی نبودم، ولی همیشه اهداف بلندی را در ذهنم داشتم.

مهرایی: تا قبل از سوم دبیرستان اصلا به رتبه برتر شدن فکر نمی‌کردم، اما از زمانی که در آزمون‌های آزمایشی رتبه خوبی کسب کردم اعتماد به نفس گرفتم تا حتما رتبه زیر ۱۰ باشم.

احمد یارندی: دوست داشتم در زمینه علم پیشرفت کنم و آنچه که مسلم است هوش اهمیت زیادی دارد، اما پشتکار می‌تواند هوش را جبران کند البته هدف و بازده مطالعاتی اهمیتی زیادی دارد.

نعیمی: مسلما هر کس برای خود آرزوهایی دارد و من برنامه ریزی خاصی برای حضورم در این رشته دارم و می‌خواهم در آینده فوق لیسانس در گرایش شیمی و پالایش را اخذ کنم البته در این روزهایی که انتخاب رشته نهایی را انجام داده ایم هر کسی که متوجه شده من مهندسی شیمی را انتخاب کردم شاخ درآورده و حتی دکتر توکلی نیز با شنیدن این انتخاب من تعجب کرده است خوشبختانه امسال این تابو شکسته شده و رتبه‌های برتری بودند که رشته هایی را جز رشته هایی که کلیشه‌ای شدند انتخاب کردند.


دور ماندن از آفت کنکور؛ فضای مجازی تعطیل!

آیا تفریحات تان در دوران کنکور کمتر شده بود و چه میزان در فضای مجازی حضور داشتید؟

میری: اتفاقا من تفریحات بیشتری داشتم و حتی حضورم در مهمانی‌های مختلفی بیشتر شده بود تا هفته قبل از کنکور نیز در فضای مجازی حضور نداشتم.
مهرایی: من در طول هفته بیشتر درس می‌خواندم وجمعه‌ها از ساعت چهار بعدازظهر درس خواندن را تعطیل می‌کردم و تفریحات خوبی داشتم. بعد از عید میزان مهمانی‌های من زیاد شده بود که حتی مشاوره ما از این روند ناراضی بود.در فضای مجازی نیز خیلی فعال نیستم و در کل روزی یک ساعت در این فضا حضور دارم.

احمد یارندی: اصلا از فضای مجازی خوشم نمی‌آید و در آن نبودم. میزان تفریحاتم نیز مانند سال‌های قبل بود و کم و زیاد نشده بود، اما تلویزیون زیاد می‌دیدم.

نعیمی: کلا در فضای مجازی حضور ندارم و هفته آخر منتهی به کنکور اینستاگرام نصب کردم چرا که زیاد در هفته آخر دل و دماغ درس خواندن نداشتم تا الان هم ۲۷۰ فالوور دارم.

درمان استرس کنکور با ورزش

در ایام کنکور، اضطراب به سراغ تان می‌آمد؟

میری: خوشبختانه، چون ما تا روز قبل از کنکور در مدرسه حضور داشتیم و کنار دوستان خود قرار داشتیم استرس کمی داشتیم و به نظر من با هم درس خواندن بهتر و موثرتر است البته برای کاهش استرس هر کس یک نیازی را در خود احساس می‌کند مثلا من نیاز به ورزش دارم و باید حتما روزی نیم ساعت ورزش کنم، ولی نمی‌توان این را به همه تعمیم داد.سال کنکور و پیش دانشگاهی سال متفاوتی از بقیه سال‌ها نیست.

مهرایی: استرس تا حدودی می‌تواند به افزایش کارایی کمک کند، اما نباید زیاد به آن توجه کرد.

احمد یارندی: من استرس داشتم و گاهی اوقات این استرس در روند آزمون‌های آزمایشی نیز تاثیر می‌گذاشت.

نعیمی: هفته آخر با همکلاسی‌های خودم که صحبت می‌کردم متوجه می‌شدم که ما کلا گروهی بودیم که استرس نداشتیم و در هفته منتهی به کنکور با دوستانم به حرم عبدالعظیم حسنی رفتیم و کلا زیاد استرس نداشتیم.


شب پر التهاب کنکور: از کباب زدن تا بی خوابی!

شب قبل از کنکور چه حسی داشتید؟

میری:، چون از هفت صبح روز قبل از کنکور بیدار شده بودم و به مدرسه رفتم و پس از آن نیز به امامزاده علی اکبر چیذر رفته بودم وقتی به خانه رسیدم بسیار خسته بودم و بعد از خوردن شام سبک خوابم برد به نظر من بازده مطالعاتی اهمیت زیادی دارد و در سالی که کنکور داری عوامل موثری بیشتر از مطالعه در افزایش کارایی تاثیر دارد برای من این امر در ورزش خلاصه می‌شد و همین استرس من را کم می‌کرد.
مهرایی:، چون محیط مدرسه محیط شادی بود باعث می‌شد بسیاری از ترس‌ها و نگرانی‌های من برطرف شود.

احمد یارندی: شب کنکور ساعت ۱۰: ۳۰ برای خواب اقدام کردم، اما دو ساعت خوابم نبرد و استرس زیادی داشتم حتی روز کنکور هم این اضطراب همراهم بود، اما خوشبختانه تاثیر زیادی نداشت.

نعیمی: شب قبل از کنکور برای من شب خیلی خوبی بود و با خانواده به گردش رفتیم و کباب زدم و شب خیلی راحت خوابیدم.
روز کنکور نیز استرس نداشتم و، چون در هفته آخر زیاد آزمون مطالعاتی داشتیم روز کنکور هم احساس می‌کردم آزمون مطالعاتی شرکت کردم.


راه حل مبارزه با ناامیدی

در میانه راه از موفقیت تان ناامید می‌شدید؟

میری: هر کسی از ناامیدی یک تعریفی دارد، اما من برخی اوقات امیدوار بودم، ولی می‌توانم به جرات بگویم رتبه کنکور بهترین رتبه من در آزمون هایم شد.

مهرایی: به هر حال در میانه راه احساساتی به وجود می‌آید، اما من آن‌ها را کنترل می‌کردم و اجازه نمی‌دادم تاثیری در روند کارم داشته باشد.

احمد یارندی: ناامید هم می‌شدم و فکر می‌کردم همه اطلاعاتم از ذهنم پاک شده، اما وقتی در فضای مدرسه قرار می‌گرفتم خود به خود از بین می‌رفت.

نعیمی: من بعد از عید میزان درس خواندنم کاهش چشمگیری داشت واحساس کردم که دیگر به رتبه خوب داشتن امیدوار باشم، اما در اردوی آخر که امام رضا علیه السلام طلبید من به همراه دوستانم عهد کردیم تا بهتر درس بخوانیم که خوشبختانه به عهد خودم وفا کردم.

تدریس و برگزاری جلسات مشاوره، شکرانه قبولی

به پاس اینکه برگزیده کنکور شدید چه کاری برای پشت کنکوری‌ها انجام می‌دهید؟

میری: من خیلی دوست دارم که تدریس را آغاز کنم و ان شاالله بتوانم در این زمینه اطلاعات خودم را با کسانی که به آن نیاز دارند به اشتراک بگذارم.

مهرایی: من بیشتر روی تدریس و تعریف کتاب‌های کمک درسی تمرکز دارم چرا که کتبی که بتواند دروس را برای دانش آموزان ملموس‌تر نماید بسیار کم است و می‌خواهم در این حوزه فعالیت کنم.

احمد یارندی: من نیز می‌خواهم بحث آموزش را بیشتر ادامه دهم و در این زمینه فعالیت کنم.
نعیمی: در حال حاضر پشتیبان و مشاور در یکی از مدارس تهران هستم و پیش از این کانون دانش پژوهان نخبه اقدام به برگزاری کلاس‌های آمادگی المپیاد می‌کردیم که الان می‌خواهیم این کلاس‌ها را در سطح کلاس کنکور نیز افزایش دهیم و جلسات اخلاقی و اجتماعی را نیز در این کانون برگزار کنیم.

کانون دانش پژوهان نخبه به صورت جهادی فعال است و تشکیلات عظیمی دارد و حتی ما واسطی شدیم تا نخبگان مدال‌های خود را به رهبر معظم انقلاب تقدیم کنند. این کانون برای هر شش ماه ارائه خدمات حدود ۱۲۰ هزار تومان یعنی هزینه برق و اجاره واحد را از دانشجویان اخذ می‌کند.


معرفی یک جمله ای!

اگر بخواهید در یک جمله خودتان را معرفی کنید چه تعریفی دارید؟

میری: احسان میری کسی است که کنکور را غول بی شاخ و دمی ندانست برای همین آرامش داشت و توانست کارهایش را با شیب ملایمی پیش ببرد و موفق شود.

مهرایی: علی مهرایی کسی بود که توانست با پشتکار و برنامه ریزی موفق شود چرا که برنامه ریزی از هر چیز دیگری مهم‌تر است و این امکان را ایجاد می‌کند تا فرد بداند که می‌خواهد چه شغلی را در آینده داشته باشد.

احمد یارندی: محمدحسن احمدیارندی کسی بود که با علاقه درس خواندن باعث شد موفق شود.

نعیمی: دوستانم درباره من می‌گویند سعید نعیمی مثل یک ماشینی است که وقتی در آن داده را وارد کنی به بهترین صورت آن را فرآوری می‌کند البته خودم هم نگران این قضیه هستم چرا که من ایده در ذهن ندارم و نمی‌توانم اختراع داشته باشد و این یک ویژگی منفی من است، اما من در مدرسه علامه حلی جزو پنج نفر آخری بودم که در این مدرسه پذیرش شد، اما به لطف خدا جزو پنج نفر برتر کنکور بودم.

جایگاه نخبه‌های کنکوری در ۲۰ سال آینده

بیست سال آینده شما رابا چه عنوانی به خبرگزاری دانشجو دعوت می‌کنیم؟
میری: درباره بیست سال آینده نظری ندارم، اما به طور جدی تدریس در مقاطع پایین‌تر را دنبال می‌کنم و می‌خواهم در زبان هم پیشرفت کنم تا برای فوق لیسانس رشته حقوق بین الملل را انتخاب کنم.

مهرایی: من هم هنوز نتوانسته ام به این فکر کنم که در چه جایگاهی قرار دارم. فضای رشته حقوق طوری است که برای آنکه بخواهیم گرایش ارشد را انتخاب کنیم باید ابتدا در این رشته وارد و خود را در گرایش‌های مختلف محک بزنیم البته من می‌خواستم یک رشته دیگر را برای تحصیل انتخاب کنم علوم تربیتی رشته مورد علاقه من بود، ولی با دیدن فضای ناامید کننده دانشگاه در این رشته از آن منصرف شدم و مطمئنم، چون با آگاهی انتخاب کردم پشیمان نمی‌شوم.

در کنار رشته حقوق نیز به صورت دو رشته‌ای رشته ادبیات انگلیسی را از کنکور زبان انتخاب کردم.

احمد یارندی: هنوز به بیست سال آینده فکر نکردم، اما می‌خواهم به صنعت کشور کمک کنم و در فوق لیسانس گرایش الکترونیک را انتخاب کنم.

نعیمی: شاید بیست سال بعد رئیس پالایشگاه تهران و رئیس شرکت نفت باشم.


نه قاطع برترین‌های کنکور به مهاجرت

آیا به مهاجرت نیز فکر می‌کنید؟

کسی که دو پای لنگ دارد خطاست اگر لبه دره قرار بگیرد به همین دلیل به نظر من بهتر است در کشور خودم حضور داشته باشم و با وجود تمامی نقایص و ضعف‌های خودم و امکانات جامعه در ایران بمانم چرا که نمی‌توانم از ایران دل بکنم. میری: از بچگی وقتی می‌دیدم که اطرافیانم به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند نمی‌توانستم این مسئله را بپذیرم که از کشور خودم دور شوم، اما به من می‌گفتند که تو بچه‌ای و الان نمی‌توانی این مسئله را درک کنی، اما وقتی که در شرایط قرار بگیری نظرت عوض می‌شود تا الان که نظرم عوض نشده، اما شاید به تحصیل در خارج از کشور فکر کنم.

یک خاطره جالب از استادم در این خصوص به یاد دارم که می‌گفت: وقتی که در خارج از کشور تحصیل کنی مثل این است که با ماشین مدل بالا در خیابان شلوغ انقلاب رانندگی کنی و این یعنی تحصیل در خارج از کشور برای ایران فایده‌ای ندارد.

مهرایی: به تحصیل در خارج از کشور فکر هم نمی‌کنم چرا که علوم انسانی نیاز جامعه کنونی ماست و من از این تحصیلات در کشورهای دیگر نمی‌توانم استفاده کنم.

احمد یارندی: برای تحصیل ممکن است که خارج از کشور را انتخاب کنم، ولی برای ادامه زندگی فکر نمی‌کنم این کار را انجام دهم.

نعیمی: من معتقدم کسی که دو پای لنگ دارد خطاست اگر لبه دره قرار بگیرد به همین دلیل به نظر من بهتر است در کشور خودم حضور داشته باشم و با وجود تمامی نقایص و ضعف‌های خودم و امکانات جامعه در ایران بمانم چرا که نمی‌توانم از ایران دل بکنم.

کمبودمطالعه، نقطه ضعف مشترک

آیا کمبودی در خودتان احساس می‌کنید؟

میری: به نظر من مطالعه من در زمینه‌های مختلف کم بوده و احساس می‌کنم تازه به نقطه صفر رسیدم و حالا باید در زمینه‌های علمی شروع به مطالعه کنم و در بین حوزه‌های مختلف روان شناسی را خیلی دوست دارم.

مهرایی: علوم انسانی همه حوزه‌ها را شامل می‌شود و به همین خاطر باید مطالعه را بیشتر کنم.

احمد یارندی: دوست دارم مطالعه بیشتری داشته باشم و اطلاعاتم را افزایش دهم خصوصا در زمینه مذهبی.

نعیمی: یکی از ضعف‌های من در کامپیوتر و زبان است و می‌خواهم فلسفه کلام، اعتقادات و جامعه شناسی را در حد خودم بدانم.


بادیگارد بی وطن تا شوالیه تاریکی

آخرین فیلم وکتابی که دیدید؟

میری: آخرین فیلم را همین دیشب دیدم. اثری از کریستوفر نولان با نام شوالیه تاریکی و کتابی که خیلی دوست دارم کتاب جنگ مقدس.

مهرایی: کتاب تکنوپولی و فیلم بادیگارد.

احمدیارندی: در حال خواندن کتاب توحید شهید مطهری هستم و سریال ده قسمتی نابغه‌ها که به زندگی انیشتین می‌پردازد را دنبال می‌کنم.

نعیمی: خیلی اهل فیلم دیدن نیستم وآخرین فیلمی که دیدم ژوراژ سایبورگ بود. درحال خواندن کتاب بی وطن رضا امیرخانی هم هستم.

ازدواج، مهمترین تصمیم بعد از انتخاب رشته

و سوال آخر: چه زمانی را برای ازدواج در نظر گرفته اید؟

میری: هر چه زودتر باشد بهتر است به طور مثال شش سال بعد زمان مناسبی برای این کار است.

مهرایی: من هم معتقدم هر چه زودتر این اتفاق بیفتد بهتر است و وقتی که توانایی مالی وجود داشته باشد، اما زودتر از لیسانس این اتفاق نمی‌افتد.

احمد یارندی: من هم بعد از گذراندن مقطع لیسانس به ازدواج فکر می‌کنم.
نعیمی: من از بقیه دوستانم یک سال کوچکترم و، چون جهشی درس خواندم پس یک سال بیشتر فرصت دارم، اما می‌خواهم در دوره فوق لیسانس و در اواخر سال اول خواستگاری انجام شود و با اخذ مدرک فوق لیسانس ازدواج صورت گرفته باشد.

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۵۲۱۴۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خطرناک‌ ترین استان در بحران فرونشست

فرونشست زمین در یک استان کشور به‌خاطر «تراکم جمعیت» و «پهنه‌های شهری درگیر پدیده» -در مقایسه با ۴استان دچار به این بحران همچون تهران- به ابربحران تبدیل شده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، بررسی‌ها و تحقیقات میدانی از وضعیت زمین سست اصفهان حاکی است، در مرکز این استان، فرونشست، عمده مناطق کلان‌شهر را تحت تاثیر قرار داده است. مطالعات مشاوران شهری و شهرسازان از «زمان طلایی» ۵ساله برای این چالش بزرگ حکایت دارد. اگر طی این مدت، جلوی پیشروی فرونشست گرفته نشود، ۴تهدید ثانویه بروز می‌کند.

نرخ فرونشست در برخی استان‌‌‌های درگیر این بحران زمینی از جمله تهران، دست‌‌‌کم 3 برابر دیگر کشورهاست؛ اما در یک استان کشور، «شدت این پدیده» و «جمعیت تحت خطر»، آن را به ابربحران تبدیل کرده است.

بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» از روند فرونشست در استان اصفهان نشان می‌‌‌دهد، این استان از بابت «تعداد و مساحت شهرهای درگیر» و همچنین «تراکم جمعیت ساکن»، در ردیف پرخطرترین استان کشور قرار گرفته است به‌طوری که نرخ فرونشست در آن طی حدود 6 سال گذشته به 5 برابر مقدار اولیه خود رسیده است؛ در مناطقی از اصفهان، فرونشست سالانه تا 18سانتی‌متر در سال رکورد زده است.

نتایج مطالعات شهری با لحاظ «وضعیت خشکسالی» و «روند مصرف آب» در اصفهان نشان می‌‌‌دهد، «5 سال حیاتی» پیش‌‌‌روی کلان‌شهر اصفهان و شهرهای حومه قرار دارد.

اگر طی 5سال آینده، «روند مصرف آب کشاورزی» محدود شود و امکان «نفوذپذیری سطح زمین برای ورود آب‌‌‌های سطحی به سفره‌‌‌های زیرزمینی» فراهم بیاید و همچنین «برداشت آب از سفره‌‌‌ها» نیز کنترل و در کنار آن، «تقابل استانی» برسر آب‌‌‌های بالادست و پایین‌‌‌دست بین سه استان برطرف شود، ‌‌‌ احتمال بروز 4 بحران ثانویه کاهش خواهد یافت. اقتصاد اصفهان –صنایع به شدت آب‌‌‌بر در این استان فعال است- و همچنین دارایی‌‌‌های شهری و ملکی و همچنین توریسم اصفهان، طی سال‌‌‌های آتی تحت خطر «تبعات فرونشست» قرار می‌گیرد. هنوز در کلان‌شهر اصفهان به‌رغم آنکه بیش‌‌‌از 10 منطقه در خطر فرونشست قرار دارد، ارزش املاک به‌رغم ترک و تخریب تدریجی برخی ساختمان‌‌‌ها، ‌‌‌ تحت‌تاثیر قرار نگرفته است. اما به گفته کارشناسان اگر «زمان طلایی برای زمین سست اصفهان» رعایت نشود، عوارض آن بروز خواهد کرد.

چهار پیامد فرونشست  اصفهان

دشت اصفهان و بیشتر از آن شهر اصفهان در چند سال اخیر با بحران‌ها و چالش‌‌های گسترده‌‌ای از آلودگی هوا گرفته تا شدت یافتن موضوع خالی شدن آب‌‌های سطحی و زیرزمینی، فرونشست و رواج پدیده مهاجرت مواجه شده است و مجموعه این چالش‌‌ها روند سکونت و توسعه شهری اصفهان را تحت‌تاثیر قرار داده که بیش از همه در موضوع «فرونشست زمین» خود را نشان داده است.

فرونشست معضلی است که در حال حاضر زنگ هشدار آن در بسیاری از نقاط ایران به صدا در آمده که ازجمله این مناطق می‌توان به دشت اصفهان به‌‌عنوان یکی از پرخطرترین مناطق ایران در زمینه وقوع فرونشست اشاره کرد. اگرچه فرونشست در ایران تنها به اصفهان ختم نمی‌شود و استان‌‌هایی همچون خراسان رضوی در رتبه نخست پهنه‌‌بندی فرونشست زمین در ایران قرار دارد و اصفهان رتبه پنجم را در این زمینه به خود اختصاص دا‌‌ده است، اما از نظر شهرها و میزان بافت فرسوده در رتبه نخست قرار دارد.

بحران فرونشست نشأت گرفته از مجموعه‌‌ای از دلایلی است که در حال حاضر همه آنها به یک نقطه مشترک رسیده‌‌اند و آن «خالی شدن آب‌‌ سفره‌‌های زیرزمینی» و «به حداقل رسیدن بسیاری از آب‌‌های سطحی و رودخانه زاینده‌‌رود» است. اگرچه برداشت‌‌های غیراصولی و آبیاری‌‌های سنتی برای صنعت کشاورزی و دیگر صنایع، ساخت‌وسازهای بی‌‌رویه و توسعه و نوسازی‌‌های شهری برخلاف موقعیت ژئوتکنیک و اکولوژی منطقه منجر به تغییر اکوسیستم شده است، اما مجموعه این عوامل را می‌توان در یک نقص بزرگ جست‌وجو کرد و آن ضعف در «حکمرانی آب» است.

موضوع خطر تخلیه آب و قرار گرفتن در معرض فرونشست موضوع ناگهانی و جدیدی نیست که اصفهان با آن مواجه شده است. در سال 1346، وزارتخانه مربوطه وقت هشداری مبنی بر خطر کاهش آب‌‌های زیرزمینی و احتمال فرونشست داده بود، اما با وجود محتمل بودن فرونشست، صنایع آ‌‌ب‌‌بر نه تنها ایجاد بلکه به شکل فزاینده‌‌ای توسعه یافتند و 50 شهرک اقماری ایجاد شد و در کنار آن، برداشت‌‌های بی‌رویه برای آبیاری زمین‌‌های کشاورزی و در پیش گرفتن سیاست‌‌های غیراصولی در این بخش، اصفهان را در معرض فرونشست قرار داد.

فرونشست تا آنجا پیش رفته که حتی میراث تاریخی اصفهان را هم درگیر کرده است و این موضوع باعث شده تا آژیر قرمز برای شهر اصفهان به صدا درآید. زیرا فرونشست می‌تواند آسیب‌‌های جبران‌‌ناپذیری را بر سازه‌‌ها، تاسیسات شهری، خطوط انتقال نیرو، ساختمان‌‌ها، آثار و بناهای تاریخی و فرهنگی و حتی اقتصاد و در مجموع ماهیت و هویت این شهر وارد کند و در نتیجه بحرانی جدی اصفهان را تهدید می‌کند. این فرونشست فقط میراث فرهنگی و طبیعی این شهر را مورد تهدید قرار نداده بلکه زندگی بیش از 2.8 میلیون نفر را در معرض خطر قرار داده است که حتی می‌تواند منجر به مهاجرت گسترده در چند سال آینده شود، اگر برای اصفهان اقدامی جدی در سطح کلان نشود.

اگرچه، اصفهان بخش مهم هویت خود را از میراث ملموس و ناملموس خود می‌گیرد اما، اصفهان تنها محدود به بناهای تاریخی و میراثی نیست و تنها از بعد توریستی نمی‌توان به آن نگریست. وقتی مساله فرونشست مطرح می‌شود در واقع کل اصفهان را مورد تهدید قرار می‌دهد که باید همه ابعاد و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار داد تا ضمن آسیب‌‌شناسی و سیاستگذاری‌‌ها در سطح کلان، میراث بزرگ اصفهان و در مجموع شهر اصفهان را حفاظت کرد.

این فرونشست و خشکسالی، زندگی شهری را با چالش‌هایی مواجه کرد که می‌توان به رواج پدیده مهاجرت بومی‌‌ها به دیگر مناطق به‌ویژه در استان‌‌های شمالی اشاره کرد. اصفهانی که به واسطه صنایع خود یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور به‌‌شمار می‌رود. از این رو، اصفهان از ۴ جهت مورد تهدید قرار گرفته که این موضوع اصفهان را با چهار پیامد اقتصادی، شهری، ملکی و توریستی مواجه کرده است.

طی چند سال اخیر، یکی از پیامدهایی که فرونشست برای اصفهان داشت، ترک و تخریب تدریجی ساختمان‌‌ها و آپارتمان‌‌های قدیمی و حتی جدید بوده که در برخی از مناطق چشمگیرتر بوده است. ترک‌‌ها روی دیوار خانه‌ها در اکثر خیابان‌‌های شهر به چشم می‌‌خورد که این ترک‌‌ها ناشی از گسترش فرونشست‌‌های نامتقارن است. این موضوع در آینده می‌تواند بر دارایی‌‌های ملکی شهروندان و زمین‌‌های شهر اثرات منفی گسترده‌‌ای داشته باشد.

علاوه بر این، فرونشست پیامدهایی را در بعد شهری و توسعه آن داشته است و پیش‌تر فرونشست در اتوبان حکیم و دیگر مناطق این شهر به اشکال مختلف منجر به قطعی گاز و آب و حتی تخلیه یک منطقه شده است و تاسیسات شهری و در مجموع توسعه شهری و نوسازی را مختل کرده است، زیرا فرونشست‌‌های پی در پی هزینه‌‌های نگهداری شهر را بالا می‌‌برد و تنها چاره، حفظ شهر به همین شکل فعلی است.

دو سناریو از چشم‌انداز اصفهان

مجموع این اتفاقات و مهاجرت بومی‌‌ها، توریسم را که حالا یکی از قطب‌‌های اقتصادی این شهر هست مورد تهدید جدی قرار می‌دهد. باتوجه به پیامدهایی که فرونشست برای اصفهان دارد بر اساس نظر کارشناسان، دو سناریو برای اصفهان محتمل است که در نگاهی خوش‌بینانه از سوی وحید مهدویان، مشاور مدیریت شهری اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری در صورت مدیریتی یکپارچه و در پیش گرفتن سیاست «تدوین مقررات ملی فرونشست زمین» تا 5 سال آینده، می‌توان فرونشست را کنترل و از روند رو به رشد آن جلوگیری کرد و با اقداماتی، سفره‌‌های زیرزمینی و زاینده رود را دوباره به جریان انداخت. اما در سناریوی دیگر از نگاه بهرام نادی، دکترای عمران ژئوتکنیک و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد با توجه به وضعیت فعلی و نبود مدیریتی یکپارچه، کنترل فرونشست بسیار هزینه‌‌زا خواهد بود و خطرات گسترده‌‌ای همچون بحران زیست محیطی ناشی از اقدامات موقتی اصفهان را تهدید می‌کند.

نادی، کارشناس حوزه فرونشست، نگرانی درباره اتمام آب‌های سطحی و زیرزمینی را بسیار جدی می‌‌داند تا جایی که در صورت عدم‌اقدامات اساسی و ضربتی، به مرگ آبخوان‌‌ها و تهدیدی جدی بر زندگی شهری اصفهان منجر خواهد شد. در این بخش به نظرات این کارشناس حوزه فرونشست پرداخته می‌شود.

موضوع فرونشست تنها محدود به اصفهان نیست و همه شهرها را دربرمی‌گیرد و تقریبا تمام کشور با آن درگیر است. اما اینکه این موضوع برای اصفهان بیشتر خود را نشان می‌دهد، باید در دو دلیل آن را بررسی کرد. اول اینکه تحقیقات و اندازه‌‌گیری در این منطقه بیشتر از سایر نقاط کشور بوده است و دیگر آنکه قرارگیری فرونشست در منطقه شهری در اصفهان بیشتر خود را نشان داده و باتوجه به اهمیت اصفهان به لحاظ واقع شدن در نقطه استراتژیک کشور و اقتصاد آن بسیار حائز اهمیت است و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

اما اینکه چرا فرونشست اتفاق افتاده باید آن را در «افت آب‌های زیرزمینی» جست‌وجو کرد و هرچقدر برداشت‌‌ها افزایش یافته و مصرف بیشتر شود، این فرونشست گسترش خواهد یافت. فرونشست حتی در شمال کشور همچون گلستان نزدیک به سطح دریا و تا عمق 18 سانتی‌متر رسیده است. حتی در مازندران هم این فرونشست دیده می‌شود، زیرا 60هزار چاه در این استان وجود دارد که از این منابع آبی برداشت می‌شود و این افت منابع آبی در تهران هم وجود دارد البته در مناطق محدودی اتفاق افتاده که عمدتا در جنوب تهران قرار دارند.

اما در اصفهان این فرونشست تمام شهر را درگیر کرده است. در شمال شهر بیشتر از دیگر مناطق بوده و حدود 18.48 سانتی‌متر از اواخر دهه 90 تاکنون بوده است، که البته شهرهای پیرامون همچون حبیب آباد را هم شامل می‌شود. در شمال اصفهان سازه‌‌هایی همچون مسجد عتیق بالای 5 سانتی‌متر فرونشست داشته و منطقه‌‌ای مثل چمران سالانه حدود 10 سانتی‌متر فرونشست را تجربه می‌کند. سازه‌‌هایی هم هستند که فرونشست در آنها 3 تا 5 سانتی‌متر است. مسجد‌جامع عباسی سالانه 3 سانتی‌متر فرونشست دارد و در سی و سه پل این فرونشست به 2 تا 3 سانتی متر می‌‌رسد. در واقع تمام بافت قدیمی شهر به جز جلفا با چالش فرونشست مواجه هستند. در جلفا به‌‌دلیل نزدیکی به رودخانه، سازه‌‌ها کمتر آسیب دیده‌‌اند.

آنچه بیش از همه فرونشست را به یک چالش بزرگ تبدیل کرده است، «آسیب به سازه‌‌ها» است. تاسیسات شهری نیز به‌‌دلیل فرونشست با شکسته شدن لوله‌‌های آب و فاضلاب‌‌ها در نقاط پرخطر مواجه شدند. مانند فروچاله‌‌ای که در حیاط یک خانه ایجاد شد و فرونشستی که در یکی از اتوبان‌‌ها اتفاق افتاد.

در حال حاضر، عمده نگرانی برای اتمام آب‌های زیرزمینی است زیرا میزان مجموعه آب‌‌های اصفهان به سطح 40درصد یعنی به 4 میلیارد مترمکعب رسیده است. در حالی که قبلا در حدود 11.5 میلیارد مترمکعب بوده است. برداشت‌‌های بی‌‌رویه آب عاملی بر تمام شدن آب شده که باعث شده تا فرونشست اتفاق بیفتد.

این موضوع کم‌آبی و فرونشست حتی دامن «اقتصاد اصفهان» را گرفته و صنایع و کشاورزی را هم درگیر کرده است. صنایعی مثل تولید آجر یا تولید سنگ مستقیما با آن، درگیر می‌‌شوند و کشاورزی که از منابع آبی زیرزمینی تامین می‌شود.

تخلیه آب زیرزمینی به‌‌صورت مستقیم، «فرونشست» را به همراه دارد و به‌‌صورت غیرمستقیم، روی تامین غذا و کشاورزی تاثیر می‌‌گذارد. در کنار این فرونشست، اصفهان با چالش ریزگردها هم به‌‌دلیل کمبود آب مواجه است. به‌‌دلیل خشک شدن تالاب گاوخونی، ریزگردها در بهار و تابستان اصفهان را درگیر می‌کند و در زمستان این شهر با بحران آلودگی هوا مواجه است.

چرا اصفهان به بحران رسید؟

علت اصلی این اتفاقات را باید در عدم‌مدیریت یکپارچه در موضوع آب دانست. وقتی در مدیریت شهری به اکوسیستم دقت نشده است، مادی‌‌ها و انهار را از دست داده و زاینده‌رود سالی دو تا سه بار در دوره 10 روزه باز می‌شود و گاهی همان هم باز نمی‌شود و به سالی 20 و 30 روز می‌رسد که این مقدار نمی‌تواند منابع آبی را تامین کند و در نتیجه با افت آب‌های زیر‌زمینی مواجه می‌‌شویم.

در مجموع، فرونشست یک درد مزمن است. افت آب زیرزمینی تقریبا در تمام مناطق کشور در حال اتفاق است و بخش عظیمی از این تخلیه ناشی از برداشت‌‌های بی‌‌رویه و غیراصولی از بخش کشاورزی است که بیش از همه در میناب و دریاچه ارومیه خود را نشان داده است. که این را حتی در گلستان و تهران هم می‌‌بینیم و مسیری را رفته‌‌ایم که برگشت‌‌ناپذیر است و جایگزینی برای آن وجود ندارد. علت این امر وابستگی کامل به منابع آبی است که منجر به ایجاد محدودیت شده و همین باعث شده این منابع رو به اتمام باشد.

وزارت نیرو باید در این زمینه دقت بیشتری داشته باشد تا «میراث پهنه آبی» کشور حفظ شود و آن را از دست ندهیم. سازه‌‌های بسیاری حتی خانه‌‌های جدید و قدیم در اصفهان دچار آسیب شده‌‌اند. سازه‌‌هایی که تا پیش از سال 90 ساخته شده‌‌اند و حتی ساختمان‌‌های بتنی از سال 90 به بعد، 10 تا 12 و برخی تا 15 سانتی متر دچار چرخش شده‌‌اند و یک ساختمان بتنی دیگر تا 18 سانتی‌متر چرخش داشته است؛ با آنکه دارای طراح بوده و محاسبه‌‌های دقیق ساخت‌وساز انجام گرفته و مطابق آیین‌نامه سازه طراحی زلزله 2800 طراحی شده اما به قدری ترک خورد که دیگر قابل سکونت نیست و بسیاری از این خانه‌‌های جدید نمی‌توانند دوام بیاورند.

اینکه طی چند سال گذشته با موضوع مهاجرت قابل‌توجهی از سمت اصفهان به دیگر نقاط کشور به‌‌ویژه شمال ایران روبه‌رو بودیم، این سوال مطرح می‌شود که آیا با این سرنوشتی که برای اصفهان رقم خورده، سایر نقاط کشور شرایطی دارند که قابل سکونت باشند؟ اگرچه گیلان در ظاهر پرآب‌‌ترین استان کشور به‌‌شمار می‌رود اما آمارها نشان می‌دهد که همان استان هم با مشکلات آبی مواجه است و زمانی مهاجرت از اصفهان به منطقه دیگر اثربخش خواهد بود که منطقه مورد نظر، خود شرایط پایداری داشته باشد. جایی که پایدار نیست تفاوت چندانی با وضعیت اصفهان نخواهد داشت و دیر یا زود به سرنوشت اصفهان می‌تواند دچار شود.

اینکه چه راهکارهایی وجود دارد اول از همه باید گفت که «بازنگری» نیازمند «سرمایه‌گذاری» است. راه‌حل وجود دارد؛ نمونه‌‌اش را می‌توان در آلمان دید که 53‌درصد انرژی مصرفی در سال 2024 از منبع تجدیدپذیر است و این به آن معنی است که سرمایه‌گذاری انجام شده و سوخت‌‌های فسیلی و انرژی هسته‌‌ای را به حداقل رسانده‌‌اند و زباله را مدیریت می‌کنند.

سرمایه‌گذاری به موقع انجام شود و سیستم آبیاری کشاورزی که غرقابی است و آب زیادی مصرف می‌کند را تغییر دهیم. اما آیا سرمایه‌گذاری بهینه انجام شده است؟ پیش از همه باید «فرهنگ مصرف آب» عوض شود و در این راستا نیاز به مشارکت عمومی و اطلاع‌‌رسانی است.

یکی از مسائلی که اصفهان را با بحران نزدیک شدن به تخلیه منابع آبی مواجه کرده، منطقه‌‌ای کردن منابع است که این موضوع بسیار آسیب‌‌زا شده است. آب منطقه‌‌ای شده و استان‌‌ها را روبه‌روی هم قرار داده است در حالی که این یک موضوع ملی و میراث کلی است و تنها مربوط به یک استان نیست. دید منطقه‌‌ای مشکل‌ساز شده است که از دوره نهم و دهم ریاست جمهوری در کشور اجرایی شد و اصل بحران آبی را باید از همان دوره دانست. اما اینکه کدام روش درست است هنوز نامشخص است؟ بنابراین، باید با یک دید کلی به موضوع آب و فرونشست نگریست و تصمیمات کلانی لازم است که تا به امروز دیده نشده و حتی با روند منفی همراه بوده است. «بحران آبی»، اقتصاد را فلج می‌کند، زیرا توسعه صنایع، این بحران را تشدید می‌کند. اگر دیدگاه درستی وجود داشته باشد هزینه‌‌های متفاوتی برای مدیریت بحران آب می‌شود.

5 سال حیاتی برای اصفهان

در نگاه دوم از موضوع فرونشست، اقداماتی که مسوولان شهری کشوری در راستای کنترل فرونشست انجام می‌دهند می‌تواند جلوی گسترش فرونشست را تا 5 سال آینده بگیرد. در ادامه به بررسی نظرات وحید مهدویان مشاور مدیریت شهری اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری در این راستا می‌‌پردازیم.

موضوع فرونشست سال‌ها در کشور مورد توجه قرار گرفته که عمدتا به بحران آبی مربوط است و در حال حاضر به یک مساله بسیار جدی برای اصفهان و کشور تبدیل شده است. اینکه استان اصفهان به‌ویژه شهر اصفهان بیشتر مورد توجه قرار گرفته، بیشتر به واسطه موقعیت آن در مرکز کشور و مسائل محیط‌زیستی جدی‌‌تری است.

اصفهان ششمین استان پهناور کشور است که سومین استان پرجمعیت کشور به‌‌شمار می‌رود، اما در عین حال دومین استان در داشتن بافت فرسوده شهری و پنجمین استان مهاجرپذیر کشور است. در داشتن ساختمان‌‌های فاقد اسکلت و فاقد استانداردهای لازم ساختمان‌‌سازی چهارمین استان و در کسری سالانه آبخوان رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است. پس اصفهان با چالش‌‌هایی همچون جمعیت زیاد و بافت فرسوده مواجه است که با این اوصاف با موضوع فرونشست هم دست و پنجه نرم می‌کند. این موضوع بسیار حائز اهمیت است و جایگاه ویژه‌‌ای در کشور پیدا می‌کند.

شاید فرونشست اصفهان در رتبه اول کشور نباشد، اما از این منظر بسیار مورد توجه قرار گرفته است که فرونشست اصفهان در منطقه پرجمعیت شهری رو به گسترش است و اولین شهری است که فرونشست جمعیت بسیاری را مورد تهدید قرار داده است. و این فرونشست در شهر اصفهان را بسیار مورد توجه قرار می‌دهد، زیرا بخش انسانی زیادی را تحت‌تاثیر قرار داده است. بالاترین نرخ فرونشست در محدوده دشت اصفهان است و شمال این شهر بیشترین ریسک فرونشست چه نقطه به نقطه و خطی و عوامل طبیعی و مصنوعی را دارد. اما اصفهان تاکنون با فرونشست جدی مواجه نشده و بیشتر فروریزش بود و فروریزش با فرونشست متفاوت است.

فروریزش ناشی از فرسودگی لوله‌‌هاست که باعث خالی شدن زیر خاک می‌شود مانند آنچه در اتوبان حکیم اتفاق افتاد. از همین رو باید فروریزش را از فرونشست جدا کنیم. فرونشست زمانی اتفاق می‌‌افتد که سطح آبخوان‌‌ها با خالی شدن ناگهانی آب باعث فشرده شدن زمین شده و منجر به فرورفتگی شود.

سال‌هاست موضوع فرونشست در اصفهان مطرح است و مدیران شهری اصفهان از سال 1400 از جایگاه رسالت اجتماعی وارد موضوع فرونشست شد و در جهت شفاف‌‌سازی مساله فرونشست و عوامل دخیل با همکاری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی به صورت سفارشی میزان فرونشست و عوامل آن را مورد بررسی قرار داد. مرکز تحقیقات راه و شهرسازی یک نتیجه‌‌ای را اعلام کرد که بر اساس آن نشان می‌دهد؛ اصفهان در کجا ایستاده است؟

این مطالعات، به صورت نقطه به نقطه بررسی کرد که کدام ساختمان‌‌ها در معرض خطر قرار دارند که بر اساس آن، میدان نقش جهان، ابنیه تاریخی، 9 ایستگاه آتش‌‌نشانی، 274 فلکه آتش‌‌نشانی، 328 مسجد، 37 کتابخانه، 2 بیمارستان، یک هتل، 77 مرکز دولتی، 8 پمپ گاز، 258 مدرسه، 19 مرکز فرهنگی و 14 منطقه توریستی و... در خطر فرونشست قرار دارند. این گزارش، مناطقی با بالاترین میزان فرونشست و بالاترین میزان ریسک را به صورت مکان‌‌مند بررسی کرد و به این نتیجه رسید که فرونشست به‌‌صورت واقعی در حال اتفاق است.

پس درصدد این برآمد که چه اقدامات اجرایی جهت پایش مستمر فرونشست به لحاظ رفتاری لازم است تا به کنترل و کاهش نرخ فرونشست منجر شود؟ این واقعیت وجود دارد که فرونشست ر ا نمی‌توان برگرداند و فقط می‌توان جلوی آن را گرفت و این کار با تزریق آب امکان‌‌پذیر است. از این رو باید به‌‌صورت مداوم مورد پایش قرار گیرد تا اوضاع از این بدتر نشده و فرونشست کنترل شود و کاهش ریسک ساختمان‌‌ها شناسایی شود.

توصیه‌‌هایی هم در سطح شهری و منطقه‌‌ای و هم از بعد ملی و هیات وزیران و نمایندگان استانی و دستگاه‌‌های داخلی و محلی مطرح شده که می‌توان خلاصه این تحقیق را در شماره 5702 «دنیای‌اقتصاد» در 20 فروردین 1402 مشاهده کرد. این گزارش تمرکز خود را بر رفتارشناسی پهنه فرونشست گذاشته است، زیرا فرونشست موضوعی مقطعی نیست که فقط در زمان خاصی اتفاق بیفتد بلکه فرونشست موجودی زنده در زیر پای اصفهان است که در حال حرکت است و اصفهان را در مباحث آبی درگیر کرده است، زیرا شهری است که کاملا روی آبخوان‌‌ها قرار گرفته است، بنابراین پیش از هر چیزی باید شناخته شود و مورد بررسی قرار گیرد.

شرکت دانش‌بنیان زمین‌شناسی به بررسی عمیق‌‌تر از فرونشست اصفهان به‌‌صورت مکان‌‌مند و رفتار‌شناسی فرونشست اقدام کرده است و وضعیت آبخوان‌‌های اصفهان و آبخوان‌‌های اطراف، رفتار زمین‌‌شناسی در ارتباط با دشت اصفهان و تالاب و حوضه آبخیز اصفهان در بالادست و پایین‌دست را مورد مطالعه قرار داده است. مرکز تحقیقات باتوجه به رفتار فرونشست، گزارشی از وضعیت آب داده که بر اساس آن 370 میلیون مترمکعب آب در سد زاینده‌‌رود اصفهان باقی مانده است. باتوجه به این سطح، اگر آب انتقال داده شود، اما اقداماتی هدفمند انجام نشود در جذب و هدایت آب در سفره‌های زیرزمینی تاثیری نخواهد داشت.

در وضعیت کنونی نمی‌توان صرفا بر مدیریت شهری تکیه کرد و باید در سطح ملی بر آن نظارت کرد و پیش برد. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد این است که مدیریت و برنامه‌‌ها باید مطابق با زمان‌بندی پیش برود و تمامی دستگاه‌‌ها برای انجام این اتفاق مشارکت کنند. کشاورزی و نحوه کشت باید تا 5 سال آینده تغییر کرده باشد. زمان باید به درستی و به‌‌موقع طی شود وگرنه مثل سرطان در تمام شهر گسترش پیدا می‌کند. اما اگر زمان به درستی مدیریت شود می‌توان وضعیت فرونشست را مدیریت کرد.

اگر یک برنامه زمان‌بندی شده و پایش به صورت مستمر توسط همه دستگاه‌‌های اجرایی انجام شود، می‌توان شرایط را مدیریت کرد تا وضعیت فرونشست از این بدتر نشود.  شهر اصفهان پراهمیت‌‌ترین نقطه کشور با توجه به جمعیت ساکن، در یک منطقه دارای فرونشست قرار دارد و بر اساس مطالعات مرکز تحقیقات، اصفهان مهم‌ترین و پرریسک‌‌ترین استان از جنس جمعیت در موضوع فرونشست است. از این‌رو باید به‌‌ عنوان یک پروژه ملی مطرح شود و به تصویب دولت برسد و به آن از دید بحران ملی نگریسته شود، نه شهری و استانی.

یکی از مهم‌ترین اقدامات ضروری برای اصفهان مدیریت آب در شیوه مصرف کشاورزی است تا مانع هدر رفت آب شده و منجر به بازگرداندن آب به چرخه مصرف شود. آنچه اکنون به آن نیاز است، اینکه پساب‌ها تصفیه شوند و بر اساس آن پساب‌ها به چرخه مصرفی محیطی برگردند.

در یک بازه زمانی 5 ساله فرونشست مهار شده و آرام آرام کاهش می‌‌یابد که البته نیازمند اقداماتی همچون کاهش مصرف آب، جذب آب بیشتر برای سفره‌‌ها و آب‌‌های سطحی، مدیریت آب سفره‌‌های زیرزمینی و تالاب گاوخونی و سیاست تقسیم آب در سطح محلی است. باید آب در زاینده‌‌رود جاری شود و به آب‌‌های زیرزمینی نفوذ کند و آ‌بخوان‌‌ها پر شود، زیرا در غیر ‌این صورت با مرگ آبخوان‌‌ها، عملا شهری وجود ندارد.

کانال عصر ایران در تلگرام